CHINY – PEKIN – Śladami cesarzy – Zakazane miasto i cesarskie parki

kwiecień 2025 rok.

Turystyka indywidualna zmusza mnie do samoorganizacji zwiedzania najciekawszych zabytków, które niejednokrotnie są bardzo oblegane przez turystów i nie ma szans kupić biletów na miejscu. W takich przypadkach wyszukuję stron internetowych danego zabytku i o ile to możliwe kupuję (rezerwuję) bilety i z potwierdzeniem, które otrzymuję na moją pocztę internetową spokojnie jadę na spotkanie z przygodą. Niestety czasami nie jest to możliwe. W takim przypadku korzystam z firm pośredniczących w zakupie biletów lub oferujące usługi lokalnych przewodników.

Często korzystam z usług firmy https://www.getyourguide.pl/ oferującej usługi przewodnickie chyba na całym świecie. Zaletą są czytelne zasady, a płatności w złotówkach. Można uczestniczyć w wycieczkach grupowych ze spotkaniem w umówionym miejscu (wersja tańsza) lub wynająć prywatnego przewodnika z kierowcą, którzy odbierają z hotelu i po zwiedzaniu odstawiają do hotelu lub na wybrane miejsce (wersja droższa, ale indywidualna). Z tej firmy skorzystałam kilkakrotnie podczas tej podróży i byłam bardzo zadowolona z realizacji poczynionych rezerwacji.

W Pekinie i Xian skorzystałam również z szerokiej oferty wycieczek chińskiego touroperatora www.asiaodysseytravel.com Warto zajrzeć na ich stronę, mają bardzo dobrze opracowane materiały oraz mapy. Obsługa przewodnicka bardzo dobra, ale oczywiście w języku angielskim. W tym przypadku płatności musiałam dokonać w dolarach przed wyjazdem, a więc dodatkowe konto, przewalutowanie i inne takie czynności trochę zniechęcają.

Niewątpliwie bez dokonania wcześniejszych rezerwacji nie miałabym szansy wejścia do Zakazanego Miasta, zobaczenia Wielkiego Muru, i nie trafiłabym do kilku innych atrakcji.

Nie spodziewałam się większych kolejek w takich miejscach jak Muzeum Narodowe, które na co dzień nie cieszą się wielką atencją turystów. Na miejscu w Pekinie okazało się, że właśnie do tego muzeum są ogromne kolejki i obowiązuje rezerwacja, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Jest to dla mnie kompletnie nie zrozumiałe, gdyż turystów spoza Chin w Pekinie jest niewiele. Wejście do ogromnego muzeum jest dla wszystkich bezpłatne. Nie ma możliwości zdobycia wejściówki przez recepcję hotelu ani prywatnych przewodników. Rezerwacja musi być dokonana przez Internet na wyznaczany termin i musi być dostarczony skan paszportu.

Aby dobrze się przygotować do tematyki cesarzy chińskich warto obejrzeć film „Ostatni cesarz” w reżyserii Bernarda Bertolucciego z 1987 roku. Pomimo, że film ma już ponad 35 lat to świetnie przybliży zasady życia na cesarskim dworze w Zakazanym Mieście.

W historii Chin było wielu cesarzy. Od czasów dynastii Qin do dynastii Qing łącznie 557 osób posiadało tytuł cesarza. Ostatnim cesarzem Chin był Puyi, który abdykował w 1912 roku.

Dynastia Qin powstał w 221 p.n.e., po zjednoczeniu Chin przez króla Qin Zhenga, który po dokonaniu tego dzieła jako pierwszy chiński władca przyjął tytuł cesarza. W trakcie swojego panowania dokonał szeregu reform, unifikując nowo powstałe państwo, oparte na scentralizowanej administracji oraz ujednoliconym prawie, pieniądzu, miarach, wagach i piśmie.

Mandżurska Dynastia Qing panująca w Chinach w latach 1644-1912, czyli przez prawie 300 lat, była ostatnim rodem cesarskim. Twarde rządy oraz utworzenie mandżurskiej warstwy arystokratycznej nie przysporzyło władcom sympatii. Wprawdzie pod rządami Qingów zasięg terytorialny imperium był największy w całej jego historii, ale rozwój gospodarczy opierał się na prymitywnej jak na owe czasy produkcji rzemieślniczej. W XIX wieku Chiny musiały skorzystać z pomocy Europy, w konsekwencji której znaczny obszar imperium, zwłaszcza tereny przybrzeżne, stały się strefą wpływu Zachodu. Wszystkie te czynniki przyczyniły do licznych buntów i powstań, które spowodowały upadek Chin cesarskich i utworzenie Republiki Chińskiej.

PEKIN – Beijing był przez ponad 500 lat ośrodkiem władzy pod przywództwem cesarzy, dlatego w samym mieście jak i okolicy możemy zwiedzić sporo bardzo ciekawych pałaców, świątyń, budowli, parków i innych miejsc związanych z Chinami cesarskimi.

ZAKAZANE MIASTO

Forbidden City

Zakazane Miasto (chińskie Gù Gōng, znaczy „Starożytny Pałac”) – dawny pałac cesarski, który przez ponad 500 lat był siedzibą cesarzy pochodzących z dwóch dynastii: Ming i Qing. W tym miejscu swoją władzę sprawowało 24 kolejnych cesarzy, co daje całkiem dobrą średnią – około 20 lat na cesarza. Zakazane Miasto jest to największym i najlepiej zachowanym na świecie drewnianym kompleksem pałacowym.

W 1403 r. cesarz Yongle przeniósł stolicę na północ do Beiping i zmienił dotychczasową nazwę miasta na Beijing co oznacza Północna Stolica. W latach 1407-1420 w centralnej części miasta wybudowano kompleks pałacowy.

Całe Zakazane Miasto zajmuje imponującą powierzchnię 72 hektarów i ma kształt prostokąta o wymiarach 961 metrów długości (z północy na południe) na 753 metry szerokości (ze wschodu na zachód). Całość otoczona jest murem miejskim, wewnątrz którego skupione były pałace, instytucje usługujące cesarzowi, centralne biura rządowe i departamenty zajmujące się imperialnymi potrzebami.

Główne wejście do Zakazanego Miasta jest przez Bramę Niebiańskiego Spokoju, na której od strony placu Tienanmen umieszczony jest duży portret Mao Zendonga, byłego przywódcy Chińskiej Republiki Ludowej. Na drzwiach wejściowych znajdują się ozdobne gwoździe po dziewięć w dziewięciu rzędach (liczba 9 jest szczęśliwa). Następnie w sporym tłumie zwiedzających przechodzimy skanowanie naszych paszportów, kontrolę torebek i już możemy zagłębić się w zwiedzaniu jednego z zabytków wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO

PEKIN – Zakazane Miasto –
Brama Niebiańskiego Spokoju

Na terenie Zakazanego Miasta mieszkał cesarz i jego główne małżonki (w centralnej części). Dworzanie, którzy najczęściej byli eunuchami, urzędnicy i ich rodziny rezydowali w niedalekiej odległości pałacu w zależności od pozycji w hierarchii pałacowej. Pracownicy licznych służb takich jak strażnicy, kucharze, sprzątaczki, ogrodnicy, stolarze i inni zamieszkiwali najodleglejsze części kompleksu. Kilka budynków zajmował harem z nałożnicami (konkubinami), których mogło być nawet ponad sto. Oprócz tego na terenie mogły przebywać inne osoby, takie jak goście, podwładni i osoby związane z dworem.

Sfera publiczna i domowa są wyraźnie podzielone w Zakazanym Mieście. Południowa połowa, czyli zewnętrzny dziedziniec, zawiera kompleksy pałacowe. Ten zewnętrzny dziedziniec należał do sfery spraw państwowych i tylko mężczyźni mieli dostęp do jego przestrzeni. Obejmował on formalne sale recepcyjne cesarza, miejsca rytuałów religijnych i ceremonii państwowych, a także Bramę Południkową (Wumen) znajdującą się na południowym krańcu osi centralnej, która służyła jako główne wejście.

Nie ma dokładnych danych na temat liczby mieszkańców w Zakazanym Mieście. Szacuje się, że w szczytowym okresie mogło tam mieszkać od kilku do nawet kilkunastu tysięcy osób.

W chińskiej numerologii (również w Indiach i Japonii) liczba 9 uważana jest za bardzo szczęśliwą, symbolizującą sukces i długowieczność. Jest uważana za najwyższą liczbę, reprezentującą wielki sukces. Brzmi podobnie do słowa „długotrwały” w języku chińskim. Trudno się za tym dziwić, że według legendy w Zakazanym Mieście powinno być 9999 pomieszczeń, a w rzeczywistości jest około 8700.

Zasady projektowania Zakazanego miasta głęboko zakorzenione w starożytnych chińskich koncepcjach yin i yang, feng shui oraz symbolicznych motywach, takich jak smoki, feniksy i inne mistyczne postacie symbolizujące władzę, dobrobyt i szczęście oraz odzwierciedlające kulturowe znaczenie równowagi, harmonii i pomyślności.

W Zakazanym Mieści wszystkie pałace i budynki były wykonane z drewna, co ciekawe bez użycia ani jednego gwoździa. Do wykonania kolumn sprowadzane były ogromne pnie z całego kraju. W takim drewnianym kompleksie istniało ogromne zagrożenie pożarowe, dlatego w wielu miejscach były rozstawione ogromne kadzie stale napełnione wodą. W okresie zimowym, kiedy temperatury spadały poniżej zera, pod kadziami stale był palony ogień, żeby woda nie zamarzała.

PEKIN – Kadzie na wodę
w Zakazanym Mieście

Pałac i sąsiadujące parki z trzema sztucznymi stawami tworzą całościową, zamkniętą kompozycję. Zakazane Miasto to bardzo duże miejsce z wieloma atrakcjami. Na wizytę obejmującą obejrzenie głównych budynków pałacowych i wystaw muzealnych można przeznaczyć cały dzień. Zazwyczaj jednak nie mamy tyle czasu i po jakimś czasie, mimo posiadania mapy zaczynamy się w tym wszystkim gubić, zwłaszcza że budynki są dosyć podobne do siebie. Najłatwiej zlokalizować pałace cesarskie, gdyż są pokryte żółtą dachówką, kolorem zarezerwowanym dla władcy.

Muzeum

Na terenie Zakazanego Miasta jest niewielkie muzeum, w którym można zobaczyć wspaniałe dzieła sztuki odnalezione na terenie kompleksu. Większość wystawionych artefaktów wykonane jest z jadeitu i wykonane były w różnych epokach. Ciekawe jest porównanie eksponatów, które były wykonane z różnica kilkuset lat, a wzornictwo zostało zachowane.

Park

Znaczna część Zakazanego Miasta, to prawdziwa kamienna pustynia i jest całkowicie pozbawiona roślinności. Nawet zaczęłam się zastanawiać jak to możliwe, żyć w tym mieście bez odrobiny zieleni. Na szczęście pod koniec zwiedzenia, tuż przed wyjście trafiłam do niewielkiego parku z bardzo ładnym pawilonem oraz sztucznie utworzoną skałą, po której kiedyś spływała woda. Bardzo ładne miejsce, gdzie rodzina cesarska mogła znaleźć chwile wytchnienia od panujących tu w okresie letnim upałów.

Podczas mojej wizyty, w weekend 1-majowy, było bardzo dużo osób zwiedzających. Nie wiem czy był to wyjątek, czy tak jest teraz na stałe, ale do żadnego z pałaców nie można było wejść do środka i z tego powodu czuję pewien niedosyt. Według dostępnych danych Zakazane Miasto odwiedza 18 do 20 milionów turystów rocznie, co daje średnio 50 tysięcy dziennie. Rzeczywiście jest to imponująca liczba odwiedzających i trudno liczyć na zrobienie dobrych zdjęć, na których nie będzie obcych ludzi. Tak czy inaczej Zakazane miasto należy do zabytków, tak zwanych must to see (musisz to zobaczyć), ale jest to tak jak lizanie cukierka przez szybę. Ogromne tłumy zwiedzających, brak możliwości wejścia do poszczególnych budynków. Uważam, że wystarczy skupić się na głównych budynkach i kilku muzealnych. Już sam spacer po Zakazanym Mieście pozwala poznać różnorodność kulturową i historyczne znaczenie tego niezwykłego miejsca oraz daje wyobrażenie o życiu ludzi, którym nigdy nie wolno było opuścić tego kompleksu. Oczywiście byłam, zwiedziłam, ale nie było to coś, co mnie zachwyciło.

PARK JINGSHAN

Park Jingshan położony jest na wzgórzu bezpośrednio na północ od Zakazanego Miasta i w przeszłości był prywatnym ogrodem cesarskim. Wzgórze o wysokości 45,7 metra zostało usypane na początku XV wieku za czasów dynastii Ming. Podczas kopania fos wokół Pałacu Cesarskiego i pobliskich kanałów całość ziemi został przeniesiona na plecach tysięcy robotników, żeby uformować sztuczne wzgórze. Park Jingshan składa się z pięciu szczytów, zwieńczonych pawilonami, które zostały tam postawione w XVIII wieku. Pawilony były wykorzystywane przez cesarza i urzędników pałacowych na spotkania i wypoczynek. Te pięć szczytów wyznacza również przybliżoną historyczną oś centrum Pekinu.

Park nazywany jest również Wzgórzem Feng Shui, ponieważ chroni przed zimnym północnym wiatrem i szkodliwym wpływem yin. Inna nazwa, która przylgnęła do tego wzniesienia to Wzgórze Węgla, od starej plotki przekazywanej z pokolenia na pokolenie, że cesarze trzymali w parku ukryte zapasy węgla.

Ciekawostką jest, że ostatni władca dynastii Ming cesarz Chongzhen, popełnił samobójstwo, wieszając się na drzewie w parku po tym jak Pekin zdobyły siły rebelianckie w 1644 roku.

W parku Jingshan w kwietni i maju można podziwiać bogatą kolekcję kwitnących piwonii chińskich (peonia). Piwonię zaczęto uprawiać w Chinach około 2000 lat temu jako roślinę leczniczą, stosowaną do oczyszczania krwi i zapewnienia zdrowia kobiecych organów rozrodczych. Dopiero z nadejściem dynastii Song w X wieku została doceniona jako kwiat dekoracyjny i zaczęła zdobić cesarskie pałace oraz inspirować artystów. Dziś piwonia jest uważana przez Chińczyków za królową kwiatów, kojarzy się z kobiecym pięknem i miłością, ale jest też symbolem dostatku i społecznego sukcesu. Najbardziej pożądane i cenne są piwonie czerwone, natomiast piwonie białe symbolizują młode, piękne dziewczyny. Jestem szczęśliwa, że byłam w Pekinie w czasie kwitnienia piwonii cesarskich.

PAŁAC LETNI

Summer Palace

W odległości 20 kilometrów od Zakazanego Miasta położony jest rozległy zespół jezior, ogrodów i pałaców zwany Pałacem Letnim. Obecnie przejazd przez miasto zajmuje trochę ponad pół godziny, ale te 500 lat temu to była cała wyprawa, zwłaszcza że cesarza niesiono w lektyce. Pałac Letni było to miejsce, gdzie cesarz z rodziną i dworem przenosił się na 2-3 letnie miesiące, kiedy temperatury w Pekinie dochodzą do 40⁰C.

Krajobraz Pałacu Letniego, zdominowany jest głównie przez Wzgórze Długowieczności i Jezioro Kunming, obejmując obszar 300 hektarów, z czego trzy czwarte stanowią zbiorniki wodne. Różnorodne pałace, ogrody i inne starożytne budowle architektoniczne zajmują powierzchnię 7 hektarów. Tereny parkowo-ogrodowe Pałacu Letniego stanowi duży i bezcenny obszar kolekcji zabytków kulturowych i botanicznych, co było powodem objęcia go specjalną ochroną państwa. Kompleks składa się z ponad 3000 starożytnych chińskich budynków, w których mieści się kolekcja ponad 40 000 cennych pamiątek historycznych z różnych dynastii.

Pałac Letni, pierwotnie nazwany Qingyi Yuan lub Ogród Czystych Zmarszczek, został zbudowany w 1750 roku przez cesarza Qianlonga jako prezent dla swojej matki. Po 110 latach zrównany z ziemią przez angielsko-francuskie siły alianckie, podczas II wojny opiumowej. Rząd dynastii Qing rozpoczął jego odbudowę w 1886 roku z funduszy przeznaczonych na utrzymanie Cesarskiej Marynarki Wojennej. Dwa lata później przemianowany na Yihe Yuan lub Ogród Zdrowia i Harmonii, miał służyć jako letnia rezydencja dla cesarzowej wdowy Cixi, podobno jednej z najbardziej wpływowych postaci w historii Chin.

Cesarzowa wdowa Cixi trafiła do cesarskiego haremu w wieku 16 lat, a następnie pięła się w hierarchii konkubin na sam szczyt. Po urodzeniu syna odsunęła od cesarza inne żony i konkubiny. Po śmierci cesarza objęła władzę jako regentka małoletniego syna Tongzhi, który został cesarzem w wieku 17 lat. Młody cesarz wkrótce poślubił dziewczynę, która całkowicie nie przypadła do gustu cesarzowej wdowie, tak więc otruła najpierw syna, a potem synową. Następnie doprowadziła do osadzenia na tronie swojego 4-letniego siostrzeńca Guangxu, w imieniu którego ponownie objęła regencję. Gdy Guangxu dorósł, chciał się usamodzielnić i wprowadzić nowe reformy, „kochana ciocia”, umieściła go w areszcie domowym, w którym przebywał przez 10 lat, aż do śmierci. W dzień po jego śmierci zmarła również cesarzowa Cixi, a władzę zgodnie z jej ostatnią wolą odziedziczył zaledwie 2-letni książę Puyi, na którym zakończyła się historia cesarskich Chin.

Pałac Letni, został spustoszony przez siły alianckie ośmiu mocarstw, które najechały Chiny w 1900 roku (powstanie bokserów). Powstałe uszkodzenia naprawiono w 1902 roku, a od czasu założenia Chińskiej Republiki Ludowej kompleks przeszedł kilka poważnych renowacji. Jego główne atrakcje były sukcesywnie odnawiane. Cesarski ogród chiński jest wybitnym osiągnięciem kreatywnej sztuki projektowania ogrodów krajobrazowych, łączącej dzieła budownictwa z otaczającą naturą w harmonijną całość.

Ciekawe miejsca, które robią duże wrażenie to Długi Korytarz rozciągający się od Sali Radości i Długowieczności (mieszkania cesarzowej Cixi) na wschodzie do Pawilonu Shizhang na zachodzie. Cały korytarz ma 728 metrów długości, jest utrzymany w kolorystyce niebiesko-zielonej i zawiera liczne dekoracje pod postacią obrazów słynnych miejsc w Chinach oraz scen z chińskiej mitologii i baśni ludowych. Innym ciekawym miejscem jest duży marmurowy statek o długości 36 metrów zbudowany dla cesarzowej Cixi, replika drewnianej łodzi cesarskiej, która spłonęła w 1860 roku.