sierpień 2024

Plusy i minusy Kirgistanu, czyli co może nas zaskoczyć

Herbatę pije się z miseczek, podawana jest w dzbankach i jest to herbata czarna lub zielona.
Do posiłków rzadko podawane są noże, ale można się bez nich obejść.
Jedzenie bardzo smaczne, porcje bardzo duże. Najczęściej podawanych jest kilka przystawek z warzyw.
Napój narodowy, który należy spróbować to kumys – sfermentowane mleko klaczy, który może mieć do 4% alkoholu. Można też dostać sfermentowane mleko wielbłądzicy. Oba napoje lekko kwaskowe, ale za to bardzo dobre i zdrowe.
Inwestycje w agroturystykę, dużo zieleni.
Toalety w większości są w fatalnym stanie, żeby nie powiedzieć tragicznym. Papier toaletowy to luksus. Opłata to 10-15 som.
Stojące przed jurtami agregaty prądotwórcze, na dachu zamontowana antena telewizyjna, a wewnątrz kabina prysznicowa.
Jeszcze nie jeździłam drogami w tak fatalnym stanie. W zasadzie trudno nazwać drogami to po czym poruszają się samochody. Gdzieniegdzie widać jakiś sprzęt, gdzieniegdzie hałdy żwiru, tak więc może kiedyś będzie lepiej.

Osada Balasagun Osada Burana

Osada Burana starożytna osada nazwana na część wieży Burana, która znajduje się w centralnej części osady. Sama osada stanowiąca centrum miasta otoczona murem miała kształt czworoboku o wymiarach 500-570-570-600 metrów, w którym znalazły miejsce takie budowle jak meczet, minaret, mauzoleum i domy mieszkalne zamożnych obywateli. Poza twierdzą rozległe tereny zamieszkane były przez kupców, rzemieślników i rolników, a cała aglomeracja zajmowała powierzchnię 25-30 kilometrów kwadratowych.

Wieża Burana, minaret z XI wieku zbudowany w sąsiedztwie meczetu, którego pozostałości nie przetrwały do naszych czasów. Pierwotnie wieża miała 46 metrów wysokości, a obecnie ma 24 metry ponieważ reszta osypała się. Wejście do minaretu jest na wysokości drugiego pietra. Na szczyt prowadzą spiralne schody wykonane z cegieł w wąskiej i ciemnej klatce schodowej. Wieża Burana jest jednym z pierwszych znanych minaretów w Azji Środkowej.

Osada Balasagun

Kamienne posągi (balbaltasze) pochodzące głównie z doliny Chui kamienne posągi datowane są na VI-X wiek. Tego rodzaju starożytne zabytki rozsiane są w miejscach zamieszkania koczowniczych plemion tureckich Tien-Szanie

Kamienie żarnowe, kamienie młyńskie i kamienie do młócenia zgromadzone zostały w starożytnej osadzie Burana datowanej na X-XII wieku.

Muzeum Yusuf Balasaghuni

Yusuf Balasaghuni (Yusuf Has Hajib), był XI-wiecznym poetą, mężem stanu, wezyrem i filozofem pochodzącym z miasta Balasaghun, stolicy Imperium Karachanidów we współczesnym Kirgistanie. Był mędrcem i sufinem – dającym przykład życia moralnego. Udzielał porad w sprawach biznesowych, rodzinnych, życiowych, religijnych i moralnych. Żył w tym miejscu na stałe, całe życie. Napisał książki w języku kirgiskim – Kutadgu Bilig. Po ukończeniu swojego dzieła i przedstawieniu go księciu Kaszgaru, otrzymał tytuł Khāṣṣ Ḥājib, tytuł honorowy podobny do „tajnego szambelana” lub „kanclerza”.

Jego wizerunek jest na banknocie 1000 som.

BISZKEK

Miasto Biszkek założono wokół twierdzy granicznej Biszbek, uzbeckiego chanatu Kokandu w 1825 roku. Początkowo zbudowano mały graniczny fort przy zamieszkałej osadzie Biszbek, na dopływie rzeki Czuj, żeby utworzyć bezpieczny postój na Jedwabnym Szlaku przez góry Tien-Szan. W 1862 roku fort zdobyli i zdewastowali Rosjanie, a następnie utworzyli własny garnizon Piszpek. Wkrótce, zwabieni nadawaniem za darmo żyznych gleb w Kotlinie Czujskiej, przybyli chłopi z Rosji osiedlając się wraz z rodzinami w tym rejonie. W 1926 roku nazwę miasta zmieniono na Frunze, w 1991 roku nadano nazwę Biszkek, a stolicą po uzyskaniu niepodległości kraju. Największe miasto Kirgistanu liczące prawie milion mieszkańców. Główny ośrodek gospodarczy Kirgistanu (ponad 50% produkcji przemysłowej: przemysł maszynowy, samochodowy, spożywczy i włókienniczy), a także centrum kulturalno-naukowe (8 szkół wyższych).

Kirgiskie Państwowe Muzeum Historyczne

Muzeum zawiera tysiące eksponatów dotyczących dziedzictwa kulturowego narodu kirgiskiego, którego rzeźby i przedmioty pochodzą z okresu od starożytności do końca XX wieku. Jest to jedno z najważniejszych muzeów w Azji Środkowej. W muzeum można zobaczyć kilka rzeźb jaskiniowych z epoki brązu, a także serię kolekcji starożytnych monet i wiele obiektów etnograficznych, biżuterii i ubrań z I do V wieku.

Pomnik Manasa

Manas to legendarna postać, bohater kirgiskiego eposu pod tym samym tytułem o walkach Kirgizów z wrogami zewnętrznymi, sporach wewnętrznych, próbach jednoczenia plemion. Epos także skarbnicą informacji o kulturze, tradycjach i życiu codziennym dawnych Kirgizów: rodzinie, obchodzeniu świąt, hodowli bydła, przedmiotach codziennego użytku, pożywieniu, a nawet leczeniu rannych po bitwie. Dzieło wpisanego do księgi rekordów Guinnessa jako najdłuższy epos świata, składający się z ponad pół miliona rymowanych wersetów.

Centralny Meczet Imama Sarakhsiego

Budowę meczetu rozpoczęto w 2012 roku. Dopiero później podjęto decyzję, że meczet zostanie nazwany na cześć Al-Sarakhsiego, średniowiecznego uczonego islamskiego. Meczet udostępniono wiernym 2 września 2018 roku, a budowę sfinansował turecki Urząd ds. Religii. Zbudowany w stylu renesansu osmańskiego z czterema minaretami, a każdy z trzema balkonami jest jednym z największych w Azji Środkowej. Może pomieścić 30 000 wiernych, z czego 9000 w przestrzeni zamkniętej.

Pomnik Kurmanzhan Datka

Urodzoną w 1811 roku Kurmanzhan w młodym wieku, zgodnie z tradycją, planowano wydać za mąż za mężczyznę, którego nie znała. Zerwała z tradycją i uciekła do Chin.

Po kilku latach powróciła do domu rodzinnego w Osz. W 1832 roku wyszła za mąż za władcę Kirgizów Alimbeka, który przyjął tytuł Datka. Uległego polityka w coraz bardziej podupadającym chanacie Kokandy, zamordowano w trakcie zamachu stanu w pałacu w 1862 roku, a wdowę Kurmanzhan chanowie Buchary i Kokandu uznali za władczynię Kirgizów i nadali jej tytuł Datka. W 1876 roku region Ałtajski został zaanektowany przez Imperium Rosyjskie. Uznając bezcelowość oporu, Kurmanzhan Datka przekonała swój lud do zaakceptowania rosyjskiej zwierzchności.

Podczas trzydziestu lat wyłącznych rządów w południowym Kirgistanie Kurmanzhan Datka okazała się wybitną kobietą stanu ciesząc się wielkim prestiżem wśród Kirgizów ałtajskich i kaszgarskich. Żyła 96 lat, doczekała się dwóch synów, dwie córki, doczekała się 31 wnuków, 57 prawnuków oraz sześciu praprawnuków.

Niezwykle ciekawa postać historyczna, o której nie wiele wiemy. W czasach patriarchatu, tak długie sprawowanie władzy przez kobietę i uznanie wśród wielu światowych polityków, którzy składali jej wizyty jest warte zainteresowania.

Pomnik demokracji

6 kwietnia 2010 r. w mieście Talas wybuchły protesty. Obywatele Kirgistanu byli niezadowoleni z korupcji prezydenta, opresyjnej polityki i rosnących kosztów utrzymania. Następnego dnia protestujący otoczyli budynek parlamentu, a następnie próbowali siłą wejść do środka. Zginęło 90 obywateli Kirgistanu, a 1500 zostało rannych. Jeszcze tego samego roku odbyły się nowe wybory prezydenckie i zbudowano nowy system parlamentarny.

Pomnik Przyjaźni Narodów

Pomnik ten wzniesiono w 1974 roku, aby upamiętnić setną rocznicę przyłączenia Kirgistanu do dawnego Imperium Rosyjskiego. Obecnie jest demontowany i zostanie usunięty z przestrzeni publicznej. To są ostatnie zdjęcia pomnika, którego dzisiaj już nie ma.

Pomnik Włodzimierza Lenina

W 1984 roku odsłonięto pomnik Włodzimierza Lenina, który stanął przed Państwowym Muzeum Historycznym. Następnie 2003 roku pomnik przeniesiono za budynek muzeum. Przed Leninem ułożona jest gwiazda z czerwonych kwiatów. Biszkek to jedyna stolica krajów Azji Środkowej, w której zachował się duży pomnik Włodzimierza Lenina. Rząd Kirgistanu uznał pomnik za część historii kraju i przyjął specjalną ustawę mającą na celu jego ochronę

Pomnik Marksa i Engelsa Pomnik bojowników z Batken

Karl Marx (po lewej) był niemieckim ekonomistą, znanym ze swoich poglądów społecznych i politycznych wyrażonych w książce Manifest komunistyczny . Fryderyk Engels (po prawej) był współautorem manifestu. Ich idee miały później wpływ na ruch partii bolszewickich zmierzający do ustanowienia komunizmu w post-carskiej Rosji.

W 1999 roku islamscy bojownicy wspierający Islamski Ruch Uzbekistanu dokonali licznych najazdów na region Batken w Kirgistanie. Region ten położony jest na południowym zachodzie kraju, gdzie granice są bardzo sporne. Zarówno uzbeckie, jak i kirgiskie siły zbrojne współpracowały w ramach wspólnej operacji, aby zepchnąć bojowników z powrotem do sąsiedniego Tadżykistanu. Konflikt trwał ponad dwa miesiące. W jego wyniku zginęło 32 cywilów i żołnierzy. Ten graniczny region jest nadal przedmiotem sporu.

Pałac prezydencki

Monumentalny budynek w centrum miasta zwany „Białym Domem”, w którym od 1985 roku urzędował cały aparat administracji państwowej. Aby pokazać, że władza jest otwarta na wolę ludu, po protestach z 7 kwietnia 2010 roku ogrodzenie wokół pałacu zostało rozebrane. Na jednym narożniku pozostało kilka przęseł z umieszczonymi tablicami upamiętniającymi to zdarzenie oraz imiona i nazwiska 86 patriotów, którzy sprzeciwili się totalitaryzmowi i poświęcili swoje życie w obronie demokracji, wolności i niepodległości Kirgistanu.

31 sierpnia tego roku (2024) oddano do użytku nową siedzibę prezydenta, którą wznoszono przez ostatnie dwa lata. Nazwę nowego budynku, którą wybrano w drodze głosowania, można przetłumaczyć jako „Pałac Zgody chana Manasa”. Budynek ma ponad 39 tys. m kw. powierzchni użytkowej i wznosi się na ponad dwuhektarowej działce. Kosztu budowy nie podano do wiadomości publicznej.

Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu

Kirgiski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu nazwany na cześć Abdylasa Maldybaeva (kirgiski kompozytor, aktor i śpiewak operowy). Budowę budynku ukończono w 1955 roku. Architektura teatru jest przykładem greckiego stylu klasycznego. Fasadę zdobi ogromna kolumnada, ozdobiona wspaniałymi gipsowymi białymi płaskorzeźbami. Na dachu umieszczono rzeźby muz.

Pamiątki z Kirgistanu

W Biszkeku, w centrum miasta jest duży dom towarowy, w którym jedno piętro zajęte jest przez stoiska z produktami lokalnych wytwórców i po zupełnie rozsądnych cenach można kupić różne ładne rzeczy.

Napoje

W wielu miejscach na ulicach stoją wózki z napojami. Zazwyczaj dostępne są trzy napoje narodowe sprzedawane za zaledwie kilka somów każdy.

Oto, co znajdziesz w menu:

Czałap – sfermentowane mleko krowie.
Maksym- sfermentowany napój z jęczmień, kukurydza, pszenica
Kwas – zakwaszony chleb żytni (0,1% alkoholu)

Toalety

W Kirgistanie i niektórych innych państw Azji Centralnej, toalety w miejscach publicznych dalece odbiegają od naszych oczekiwań. Piszę o tym, żeby zaopatrzyć się przed wyjazdem w różnego rodzaju nawilżane chusteczki i papier toaletowy. Zdjęcia, które zamieściłam poniżej są raczej z tych lepszych toalet, co nie znaczy, że będzie tam bieżąca woda i papier toaletowy. Niestety są i takie miejsca, gdzie po wejściu, dostajemy na wstrzymanie na dłuższy czas.