BUŁGARIA Rila Monastir -Niezwykły klasztor w górach

marzec 2023 r.

RILA MONASTIR – KLASZTOR RYLSKI

Klasztor Rila uważany jest za jeden najważniejszych symboli Bułgarii i jest popularnym miejscem turystycznym. Do oddalonego od Sofii o 120 kilometrów klasztoru można dostać się korzystając z jednodniowej wycieczki (koszt 160 zł od osoby). Z Sofii nie ma bezpośredniego połączenia z Rilą, więc gdybyśmy chcieli wybrać się na własną rękę trzeba liczyć się z kilkoma przesiadkami.

Święty Jan (Iwan) z Rilu urodził się prawdopodobnie w 876 roku w zamożnej rodzinie. Po śmierci rodziców rozdał swoją część majątku biednym i chorym, a sam udał się w góry Riła i zamieszkała według jednych podań w dziupli starego pnia dębu, według innych w jaskini. Rezygnując ze wszelkich dóbr materialnych, prowadził życie pustelnika oddając się kontemplacji i modlitwie. Któregoś dnia dokonał cudu uzdrowienia chorego psychiczne pasterza, a wieść o tym rozniosła się po okolicy szerokim echem. Spowodowało to, że do pustelni zaczęli ściągać z różnych stron chorzy szukający możliwości leczenia i uzdrowienia. Coraz więcej wyznawców zaczęło osiedlać się wokół miejsca schronienia pustelnika Jana (Iwana), z czasem tworząc klasztor przy wsparciu i udziale pustelnika.

Sława mnicha Jana rozchodziła się coraz dalej, aż dotarła do bułgarskiego cara Piotra I, który postanowił zobaczyć się z pustelnikiem. Jednak mnich z pokory nie chciał się spotkać z władcą, tylko oddał mu cześć z daleka. Jan przyjął darowane przez cara owoce, a odmówił przyjęcia złota, co jeszcze bardziej zwiększyło jego sławę.

Jan z Riła zmarł w wieku 70-ciu lat. Został pochowany w przedsionku kościoła w kamiennym grobowcu, który znajduje się tam do dzisiaj.

Klasztor przez wieki służył Bułgarom jako centrum duchowe, kulturalne i edukacyjne. W okresie odrodzenia klasztor otworzył około pięćdziesięciu małych klasztorów zlokalizowanych w miastach i większych osadach w całej Bułgarii.

Większość obecnego kompleksu klasztoru Rila pochodzi z XIX wieku i ma kształt prostokąta. Czterokondygnacyjna część mieszkalna składa się z 300 komnat, czterech kaplic, komnaty opata, kuchni, poczty, biblioteki mieszczącej liczne rękopisy i starodruki.

Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Na dziedzińcu centralnie położony jest kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny, którego każdy centymetr ściany pokryty jest freskami. Można stać godzinami i oglądać przepiękne freski naścienne, ciągle odnajdując coś nowego. Kościół został wzniesiony w XIX wieku, ma pięć kopuł, trzy ołtarze, dwie boczne kaplice oraz drewniany ikonostas, którego wyrzeźbienie zajęło pięć lat.

W 1983 monastyr Rilski został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Muzeum klasztorne

Znajduje się wiele cennych eksponatów: ikony, starodruki, ręcznie tkane całuny. Najcenniejszym artefaktem jest drewniany krzyż wykonany w całości z jednego kawałka drewna lipowego. Krzyż przedstawia 36 scen biblijnych, w których znajduje się około 600 miniaturowych postaci. Autorem tego dzieła był mnich Rafail, który na pracę nad krzyżem poświęcił ponad 12 lat. Rzeźba została ukończona w 1802 roku, kiedy mnich utracił wzrok i nie był w stanie kontynuować pracy.

Wieża Hrelja

Hrelja był bogatym panem feudalnym i dowódcą serbskich wojsk. W XIV wieku Hrelja przebudował kościół Rila i wybudował wieżę obronną klasztoru. Kamienna wieża o wysokości 23 metry jest obecnie najstarszą zachowaną w całości budowlą na terenie klasztoru. Na najwyższym piętrze znajduje się kaplica Przemienienia Pańskiego. Wieża oprócz funkcji obronnych była skarbcem na przechowywane kosztowności, magazynem żywności, więzieniem i miejscem odosobnienie osób chorych psychicznie. W 1844 roku do wieży dobudowano dwukondygnacyjną dzwonnicę.

Mekica

Na zewnątrz kompleksu znajduje się duży, kamienny dom pielgrzyma z pokojami noclegowymi oraz restauracją, która raczej nie zachęciła mnie do spożycia tam obiadu. W ścianie od strony klasztoru znajduje się niewielkie okienko, w którym można kupić mekicę, monastyrski chleb i zsiadłe mleko. Mekica jest to tradycyjny wypiek bułgarski. Ciasto składa się z mąki, jajek, drożdży oraz naturalnego zsiadłego mleka. Mekice smażone są na głębokim oleju i wyglądają jak puszyste racuchy. Posypane cukrem pudrem to prawdziwa pychota.