Sierpień 2024 rok

Miasto założone 2000 lat temu, miało najlepsze swoje lata, kiedy stało się najbogatszym, największym i najważniejszym przystankiem na Jedwabnym Szlaku. W mieście powstawały wówczas jak grzyby po deszczu karawanseraje. Co roku z Buchary wyruszały liczne, duże karawany na główne trasy Jedwabnego Szlaku. Każda karawana niosła armatę i towarzyszyli jej uzbrojeni ludzie odpowiedzialni za bezpieczeństwo podróżnych, zwierząt i przewożonych towarów. Karawanseraje były zajazdami najczęściej zbudowanymi na planie kwadratu lub prostokąta z pojedynczym portalem wystarczająco szerokim, aby umożliwić wejście dużym i ciężko obładowanym zwierzętom, takim jak wielbłądy. W środku był duży dziedziniec wyposażony w szereg identycznych boksów dla zwierząt, zatok, nisz lub komór, aby pomieścić służbę i towary. Kupcy nocowali zazwyczaj w pokojach na piętrze. Karawanseraje dostarczały wodę do spożycia przez ludzi i zwierzęta oraz do mycia rytualnego. Czasami miały łaźnie publiczne lub inne udogodnienia, takie jak fontanna. Posiadały paszę  dla zwierząt i miały sklepy dla podróżnych, w których mogli oni nabyć nowe zapasy. Niektóre sklepy kupowały towary od wędrownych kupców.  Wiele karawanserajów było wyposażonych w małe meczety.

Jeszcze w W XIX wieku ponad 3000 wielbłądów podróżowało stale między Bucharą, a Rosją.

Chor minor

Jedyna budowla w tym stylu w Uzbekistanie, prawdopodobnie wzorowana na meczecie w Hajdarabadzie w Indiach, dokąd kilkakrotnie podróżował w interesach Khalif Niyaz-kul, bogaty kupiec mieszkający w Bucharze. Przysadzisty budynek wybudował w 1807 roku z przeznaczeniem na silos. Nigdy jednak nie był magazynem zbożowym, a od początku ulokowany był sklep, który funkcjonuje do dzisiaj. Za drobną opłatą sklepikarz otwiera drzwi i po krętych schodach można wejść na dach żeby z bliska obejrzeć 17-metrowe wieże zwieńczone kopułami pokrytymi niebieskimi płytkami ceramicznymi. Każda z czterech wież ma inne motywy dekoracyjne. Elementy dekoracyjne odzwierciedlają cztery religie: islam, chrześcijaństwo, buddyzm i judaizm. Wieże Chor Minor nie są i nie były minaretami, gdyż żadna z nich nie ma galerii, która umożliwia by wezwanie do modlitwy

Do tego stulecia na jednej z kopuł było duże gniazdo, do którego przylatywały migrujące bociany. W 1995 roku jedna z wież zawaliła się na skutek osunięcia ziemi. Po odbudowaniu wieży i wzmocnieniu fundamentów uznano, że bocianie gniazda są zbyt dużym obciążeniem dla dwustuletniej budowli i dlatego obecnie jest sztuczne gniazdo, z plastikowymi bocianami.

Trzy miały służyć jako magazyny, a jedna z nich ma schody prowadzące na najwyższe piętro.

Mauzoleum Ismail Samani

Budynek, który pierwotnie był częścią większej nekropolii jest najstarszym i najlepiej zachowanym mauzoleum na terenie całej Azji Środkowej. Mauzoleum służyło jako rodzinny grobowiec dynastii Samanidów (819-1005), założycieli ogromnego państwa Samanidów na terenach obecnej Persji, Afganistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu oraz Turkmenistanu. Grobowiec nazwany na cześć Ismaila Samaniego (849-907), najbardziej poważanego władcy dynastii.

Mauzoleum zostało zbudowane w kształcie sześcianu lekko zwężającego się ku górze o wymiarach 10,5×10,5 metra, przykrytego półkolistą kopułą o średnicy 9,25 metra. Grobowiec przetrwał tylko przez przypadek, ponieważ przysypany przez piasek z pustyni pozostawał niezauważony przez wiele stuleci, aż do ponownego odkrycia w latach trzydziestych XX wieku.

Mauzoleum Chashma-Ayub       Studnia Ayuby (Hioba)

Jednym z ważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Bucharze jest Mauzoleum Chashmai Ayub. Według legendy Allach z Szatanem założyli się o głęboką wiarę bogatego i godnego zaufania Ayuby. Aby wystawić Ayubę na próbę Allach wysyła na Ziemię Szatana, który obarczył nieszczęśnika bólem, cierpieniem i chorobą. Odebrał mu rodzinę i majątek, ale Ayub nie stracił wiary i nie ustał w modlitwach do Allacha. Wreszcie Allach zsyła na ziemię archanioła Gabriela, który nakazał Ayubowi wbić swoją laskę w ziemię i z tego właśnie miejsca wypłynęło cudowne źródło leczące różne choroby. Nie ma dokładnej lokalizacji tego zdarzenia i dlatego w kilku państwach Azji Środkowej znajdują się miejsca, które również związane są z tą legendą.

Sardoba  – zbiorniki zakopane głęboko w ziemi, najczęściej budowane na szlakach karawan i znane już od X wieku. Woda z tych cystern pozostawała zimna nawet w najgorętszych okresach roku. Niezależnie od wielkości sardoby mają one zazwyczaj kształt cylindryczny o średnicy 15 metrów i głębokości 10-15 metrów. Sardoby były wypełnione wodą pochodzącą z deszczów, topniejącego śniegu i pobliskich okresowych strumieni.

Muzeum pamięci Imama Al Bukhariego

Muzeum mieści się w nowoczesnym budynku, który został zaprojektowany przez głównego architekta Buchary. Otwarte w 2001 roku muzeum poświęcone jest życiu Imama Muhammada ibn Ismaila al-Bukhariego, wybitnego badacza hadisów i koryfeusza teologii islamskiej.

Podstawowym dziełem Al-Bukhariego jest „Al-Jome as Sahih”, w islamie uznawana za świętą księgą zaraz po Koranie. Aby napisać tę książkę, uczony przestudiował ponad 600 000 hadisów (wypowiedzi proroka Mahometa przekazany przez wiele osób godnych zaufania.

Meczet Bolo Hovuz

Meczet zbudowany na początku XVIII wieku naprzeciw fortecy (arki).  Meczet składa się z kopuły o wymiarach 27 x 20 metrów oraz przedsionka o szerokości 42 metrów i głębokości 10 metrów. Kolorowy kasetonowy strop przedsionka podtrzymywany jest przez 20 smukłych drewnianych kolumn o wysokości 12 metrów. W tym miejscu odbywały się piątkowe modlitwy emira i jego urzędników. Meczet zwany jest również meczetem 40 kolumn ponieważ jego 20 kolumn odbija się w wodzie sadzawki przed wejściem i wtedy widać 40 kolumn. 

Po wyborze kolejnego emira Buchary (najczęściej pierworodny poprzedniego emira), ten po czerwonym dywanie przechodził od meczetu do Sali tronowej, gdzie odbywała się uroczystość koronacji. Emir Buchary Said Mir Muhammed Alim Chan panujący w latach 1910-1920, zszedł z dywanu, co zostało odczytane jako zły znak dla emira i emiratu. W 1920 roku Bucharę zajęła Armia Czerwona, ostatni emir uciekł do Afganistanu wywożąc z Buchary królewski skarbiec na grzbietach 150 wielbłądów.

Cytadela Ark

Twierdza przez kilkaset lat była oficjalną rezydencją emirów Buchary. Według legendy fortecę zbudował młodzian zakochany w córce króla. Ojciec dziewczyny zezwolił na małżeństwo młodych pod warunkiem, że narzeczony wybuduje pałac, który pomieści się w bydlęcej skórze. Sprytny chłopak pociął skórę na cienkie paseczki, związał końce razem i zbudował pałac, który zmieścił się w środku. Tyle legenda, zaś pierwsze wzmianki o pałacu pochodzą z X wieku, kiedy władca, za radą mędrców, kazał obudować cytadelę murami obronnymi w formie siedmiokąta odwzorowującego konstelację Wielkiej Niedźwiedzicy. Twierdza nigdy nie została zniszczona, aż do 1920 roku. Mury obronne mające około 800 metrów długości od 16 do 20 metrów wysokości otaczały powierzchnię 4 ha. Obecny wygląd uzyskała za panowania dynastii Szejbanidów w XVI wieku. W cytadeli był pałac emira, harem, salę tronową i audiencyjną, urzędy, skarbiec, bibliotekę, meczet, mennicę, stajnie, lochy oraz rezydencje dworu emira. Ark był sam w sobie miastem, w którym na stałe mieszkały żony i konkubiny emira oraz jego matka. Bracia, wujowie i inni krewni mieszkali w twierdzy wraz z rodzinami pod specjalnym nadzorem. Na początku XX wieku mieszkało tu około 3000 osób.

Wejście do cytadeli

Zadaszone przejście

Do twierdzy wchodzi się wydłużonym zadaszonym przejściem. Mieściły się tu wejścia do magazynów, a także sala tortur i cele dla niebezpiecznych więźniów, które znajdowały się bezpośrednio pod stajniami. Wszystkie nieczystości i fekalia spadały na głowy więźniów. Z tego poziomu można zajrzeć do niewielkich niskich celi.

Meczet Piątkowy

Meczet Piątkowy zbudowany w 1712 roku, zaś kolumny charakteryzujące się pięknymi stalaktytowymi głowicami i minaret pochodzą z XX wieku. Obecnie w pomieszczeniach mieści się Muzeum Kaligrafii,

Dziedziniec audiencji i koronacji

Dziedziniec audiencji i koronacji – odbywały się tu koronacje władców i przyjmowani byli zagraniczni ambasadorowie oraz delegacje różnych krajów. Emir zwykle przyjmował swoich gości siedząc na tronie. Po odbytej audiencji należało w pozycji schylonej, tyłem wycofać się do wyjścia. Odwrócenie się plecami do emira groziło śmiercią.  Ostatnim emirem, którego koronacja tu się odbyła w 1910 roku, był emir Buchary Said Mir Muhammed Alim Chan. Podczas bombardowania przez wojska radzieckie w 1920 roku sala koronacyjna uległa znacznym zniszczeniom i zachował się tylko brukowany dziedziniec z kilkoma kolumnami. Z sali audiencyjnej było bezpośrednie przejście do prywatnych apartamentów emira, skarbca i haremu.

Główny dziedziniec

Przy głównym dziedzińcu jest dwupiętrowy budynek mirzokhona, który pełnił funkcję kancelarii pałacowej oraz magazynu do przechowywania wartościowych dywanów, wykładanych na uroczystości w których uczestniczył emir. Poza tym  przy dziedzińcu były pomieszczenia dla nagorakhona pałacowych bębniarzy, którzy we właściwym momencie bijąc w bębny dawali sygnał do zbierania się ludzi na głównym placu przed cytadelą, żeby wysłuchać decyzji emira stojącego na balkonie.

królewska stajnia,

Przy placu była królewska stajnia, w której na co dzień było 15 do 20 koni. Z tego 4 wierzchowce reprezentacyjne, na których jeździł emir oraz 8 koni jucznych gotowych w każdej chwili do transportu podręcznego bagażu emira. Emirowie byli wielkimi miłośnikami koni, dlatego w stajni swoje miejsce zawsze miało kilka koni wyścigowych. Część koni należała do rikoba  (orszak kilku konnych zawsze towarzyszący emirowi). Wszystkie nieczystości ze stajni i placu były zrzucane na głowy więźniów przebywających bezpośrednio poniżej. Obecnie w dawnych pomieszczeniach stajni królewskiej jest muzeum konia

Poyi Kalon Poi Kalan Po-i-Kalyan

to najsłynniejsze miejsce w Bucharze.  Islamski kompleks religijny składa się z trzech części: Meczetu Kalon, Minaretu Kalon oraz  Medresy Mir-i-Arab.

Meczet Kalon

Drugi co do wielkości meczet w Azji Środkowej. Budynek zajmuje powierzchnię ok. 130 x 80 metrów i może pomieścić 12 000 wiernych podczas nabożeństw. Meczet został zbudowany w XV wieku na miejscu starszego meczetu z XII wieku. Budowę ukończono w 1514 roku. Meczet ma 7 bram, a główne wejście znajduje się od strony wschodniej. Budynek jest położony kilka metrów poniżej poziomu placu, z którego wchodzi się do meczetu. Wewnątrz duży prostokątny dziedziniec otoczony galeriami i zakończony po zachodniej stronie mihrabem (nisza modlitewna) z lamperią z niebieskich płytek. Uważa się, że dwa ozdobne panele na zewnętrznej ścianie są pozostałościami pierwotnego XII-wiecznego meczetu. Dachy galerii otaczających dziedziniec pokryte są 288 kopułami spoczywającymi na 208 kolumnach.

Medresa Mir-i-Arab

Jej nazwa, Mir-i Arab, dosłownie oznacza „Książę Arabów”

Medresa znajduje się naprzeciwko Meczetu Kalon i jest uważana za jeden z najciekawszych zabytków Buchary. Zbudowana w latach 1530-1536 z dochodu uzyskanego ze sprzedaży 3000 perskich niewolników. Dostęp do wnętrza tej pięknej medresy jest ograniczony, ponieważ nadal jest aktywną placówką edukacyjną, w której kształcą się przyszli imamowie i mentorzy religijni. Dwupiętrowa fasada jest prawie całkowicie pokryta glazurowanymi płytkami fajansowymi.

Minaret Kalon  Minaret Śmierci

Minaret jest symbolem Buchary. „Kalaon” oznacza „duży”.  

Mówi się, że Czyngis-chan był pod takim wrażeniem minaretu, że pozostawił go nietkniętym podczas burzenia całego miasta. Budowla ma 48 metrów wysokości, średnicę 9 metrów u dołu i 6 metrów u góry, a na szczyt prowadzą 104 stopnie. Kształt minaretu jest charakterystyczny dla Azji Środkowej. Zbudowany z cegły, stopniowo zwęża się ku górze i jest zwieńczona latarnią z 16 smukłymi kolumnami między arkadowymi oknami. Minaret zdobi 14 rzędów cegieł ułożonych w sposób geometryczny, oddzielonych pasami cegieł ułożonych pionowo. Napisy na tych paskach wskazują rok budowy 1127, nazwisko budowniczego Arslana Khana i budowniczego Bako. Struktura uzyskana jest wyłącznie dzięki rodzajowi i rozmiarowi cegieł. Jedynie pod latarnią użyto w wąskim pasie glazurowanych turkusowych i granatowych cegieł.

Według legendy jedynym z powodów, dla którego minaret przetrwał tyle wieków, było to, że do wykonania fundamentów użyto mleko ciężarnej wielbłądzicy. W islamie szczególne miejsce wśród zwierząt zajmują wielbłądy jako zwierzę zapewniające człowiekowi transport i  przeżycie na pustyni. Koran określa karę za zranienie wielbłąda, a zaniedbywanie ciężarnych wielbłądzic uznaje za równoznaczne ze sprowadzeniem na siebie nieszczęścia. Inna legenda mówi, że gdy na miasto najechał Dżyngis-chan i pod minaretem zadarł głowę żeby zobaczyć szczyt, to z głowy spadła mu czapka ziemię. Uznał to za złą przepowiednię i odstąpił od zburzenia minaretu.  W XVIII i XIX wieku Minaret był używany do egzekucji. Ostatnia egzekucja odbyła się w 1884 roku. Ofiary zrzucano z balkonu na szczycie i jeżeli ktoś przeżył to znaczyło, że był niewinny. Minaret jest połączony mostem z meczetem, który został zbudowany ponad 300 lat później.

W czasie wojen minaret był używany jako wieża strażnicza do wypatrywania zbliżających się wrogich wojsk.

Muzeum dywanów

Muzeum historii tkania dywanów zostało otwarte w 1991 roku w miejscu starożytnego meczetu Magoki Attori wybudowanego pomiędzy XII a XVI wiekiem. Muzeum pokazuje tradycyjne style tkania dywanów w Azji Środkowej. Początki tkania dywanów w tym regionie sięgają II-III wieku.

Medresy

Dwie medresy ustawione do siebie frontami w niewielkiej odległości, charakteryzujące się bardzo różnymi stylami fasad przy zachowaniu podobnej kompozycji i układzie pomieszczeń wewnętrznych.

Medresa Ulug Beg

Medresa Ulug Beg powstała w 1417 roku i jest najstarszą zachowaną szkołą koraniczną w mieście. Medresa to prostokątny budynek z dziedzińcem o wymiarach 50 x 40 metrów. Na szczególną uwagę zasługuje główna fasada o klasycznej spokojnej formie ze skąpą dekoracją. Motyw gwiazdy jest uważany za odniesienie do budowniczego Uluga Bega, który był ważnym astronomem. Płytki elewacyjne pochodzą z kilku faz budowy lub renowacji. Najstarsze w kolorach granatowym, białym, jasnoniebieskim, czerwonawym i zielonym z XV wieku, biało-niebieskie z XVI wieku oraz czarno-szare z chłodniejszymi kolorami i niebieskimi ornamentami roślinnymi z XVII wieku. Napis nad portalem oznacza: „Poszukiwanie wiedzy jest obowiązkiem każdego muzułmanina”      

Medresa Chana Abd-ul Aziza

Naprzeciwko medresy Ulug bek, zbudowana w 1652 roku charakteryzuje się niespokojnymi formami, niezgrabną architekturą i nadmiernym naciskiem na elementy dekoracyjne. W dekoracji pojawiają się nowe motywy – feniksy i ptaki z głowami węży na mozaikach, stylizowane pejzaże na malowidłach ściennych czy misterne wzory geometryczne na alabastrowych stropach sali konferencyjnych i meczetu. Portal jest bogato zdobiony stalaktytami, zewnętrzną ścianę zdobią misternie narysowane kolorowe mozaiki.

Bazary kopułowe

W mieście jest kilka bazarów kopułowych, które są charakterystyczne dla pejzażu Buchary. Położona na Jedwabnym Szlaku Buchara była ważnym ośrodkiem handlowym. Handel był wspierany w okresie rządów Szejbanidów w XVI wieku, kiedy wybudowano pięć nowych, murowanych bazarów nakrytych stropem z licznymi mniejszymi i większymi kopułami. Do współczesności przetrwały cztery. Nazwy wszystkich bazarów zaczynają się od słowa „Tak” co oznacza sklepienie, zadaszenie, a każdy z nich specjalizował się w sprzedaży innych towarów. Tak-i-Zargaron  – Bazar Złotników i Jubilerów, Tak-i-Telpak Furuschon – Bazar kapeluszników i kuśnierzy, Tim Chana Abdullaha  –  Bazar Jedwabiu, Wełny i dywanów, Tak-i-Sarrafon – Bazar kantorów zajmujących się wymianą pieniędzy.

Sklep z herbatą

Czapki z Buchary

Świetną zabawą jest przymierzenie różnych czapek, które w wielu miejscach są wystawione na ulicznych stojakach. Ot taki drobny przerywnik podczas intensywnego zwiedzania i chłonięcia licznych informacji i historii związanych z Bucharą.

Dziękuję, że jesteś ze mną :).

Mam nadzieję, że zainteresował Cię mój wpis.

Czy chcesz zadać jakieś pytanie? Może napisać coś miłego? A może masz jakieś uwagi do tekstu ?

Śmiało, poniżej możesz to zrobić!

Jeśli podobał Ci się ten wpis, możesz udostępnić go znajomym. 

Dziękuję

Ola

Zapraszam do polubienia mojej strony na Facebooku, dzięki której możesz być na bieżąco z moimi wpisami z kolejnych podróży.

www.facebook.com/seniorturysta1