ALBANIA Tirana, spacer po muzeach oraz miejscach kultu religijnego

Lipiec 2022 Ceny w muzeach są zróżnicowane, są zniżki dla dzieci oraz studentów. Jeśli chodzi o seniorów to w zależności od miejsca czasem płacą pełną stawkę, a czasem mają zniżkę za bilety wstępu. Tirana nie może się poszczycić licznymi muzeami, a te które są otwarte nie posiadają zbyt szerokiej oferty wystawienniczej. W obecnej chwili Albania otrzymuje środki przedakcesyjne, które w dużej mierze przeznaczone są na renowację zabytków kultury i dziedzictwa narodowego. Dlatego na dzień dzisiejszy spora część muzeów, czy zabytków jest zasłonięta parawanami, albo wręcz zamknięta dla turystów ze względu na prace konserwatorskie.

MUZEA

Narodowe Muzeum Historyczne

Bilet 500 leków

Największe muzeum Albanii oddane otwarte w 1981 roku, znane z ogromnej (400 m²)mozaiki przedstawiającej trzynaście postaci Albańczyków z różnych okresów historycznych. Niestety mająca zaledwie 40 lat mozaika jest poddana renowacji, więc mogłam oglądać tylko kopię na tkaninie zabezpieczającej rusztowania.

W muzeum na trzech kondygnacjach i ogromnych przestrzeniach można zobaczyć dosyć skromne zbiory od antyku do współczesności. Duża część ekspozycji poświęcona jest okresowi dyktatury Envera Hodży. Niewielki fragment ekspozycji poświęcony jest Matce Teresie, chyba najbardziej rozpoznawalnej na świecie Albance i laureatce Pokojowej Nagrody Nobla. Sporo miejsca przeznaczono na pamiątki związane z Kólestwem Albanii, jedynem w historii kraju królem Zogu I oraz jego pięknej żonie.

Wystawa uratowanych zabytków prawosławnych

Ekspozycja kultury antycznej

Ekspozycje związane z historią Albanii od średniowiecza do współczesności

Muzeum Bunk`Art 1

Bilet – bilet normalny do jednego bunkru 500 leków, kupując od razu do bunkru 1 i 2 cena 800 leków. Dla seniorów do jednego bunkru 300 leków kupując od razu do bunkru 1 i 2 cena 500 leków.

W czerwcu 1978 roku Enver Hodża zainaugurował budowę bunkra mającego chronić go oraz jego współtowarzyszy przed atakiem chemicznym lub nuklearnym, którego chyba się spodziewał lub starał się stworzyć takie wrażenie. Tak czy inaczej jest to ogromny bunkier na przedmieściach Tirany, gdzie najłatwiej dojechać z centrum miasta, autobusem linii 11 za 40 leków. Od ulicy do terenu, na którym znajduje się bunkier dochodzi się wydrążonym w skale wąskim, 100-u metrowym tunelem. Następnie trzeba przejść przez lasek około 300 metrów do wejścia. Sam bunkier to 106 pokoi położonych na pięciu kondygnacjach pod ziemią. Setki metrów korytarzy ciągnących niczym tunele kreta, otoczonych grubą warstwą betonu. Znajdują się tu również sala widowiskowa, stołówka oraz  przepompownie i oczyszczalnie powietrza. Oprócz pomieszczeń zwykłych znajdowały się tam apartamenty Hodży oraz w innym korytarzu jego najbliższego współpracownika Mehmeta Shehu.

Ekspozycje zawierające liczne zdjęcia i dokumenty poświęcone są włoskiej okupacji w Albanii, inwazji niemieckiej w czasie wojny, ruchowi oporu, nadziejom i rozczarowaniami po wojnie oraz okresowi dyktatury Envera Hodży.

Muzeum otwarte od kwietnia 2016 roku.

Muzeum Bunk`Art 2

Znajduje się w centrum miasta i jest podobne do Bunk`Art 1 tyle, że znacznie mniejsze i stanowiło zaplecze dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku Ministerstwa wydrążono w ziemi korytarze, 24 pokoje i pomieszczenia pomocnicze, a następnie zalano zbrojoną  płytę betonową o grubości 2,4 metra. Ekspozycje wewnątrz podobne jak w Bunk`Art1.

Narodowe Muzeum Inwigilacji „Dom liści”

Bilet 800 leków, nie ma zniżek dla seniorów

Budynek został wybudowany w 1931 roku i początkowo funkcjonowała jako pierwsza klinika położnicza. Podczas II Wojny Światowej niemieccy okupanci umiejscowili tu Gestapo. Natychmiast po zakończeniu wojny budynek został przejęty przez rząd albański i został przeznaczony dla urzędu bezpieczeństwa, zajmującego się inwigilacją obywateli. Nazwa Dom liści pochodzi od bluszczu porastającego ściany budynku. W styczni 2015 roku podjęto decyzję o przekształceniu domu w muzeum inwigilacji.

Muzeum Banku Albanii

We wtorek, środę i czwartek o godzinach 9.00, 11.00 i 14.00 można wejść bezpłatnie do Banku Narodowego. Należy zgłosić się do recepcji, pozostawić dokument tożsamości oraz wszystko co posiadamy włącznie z telefonem komórkowym. Obowiązuje całkowity zakaz robienia zdjęć. Zwiedzanie tylko z przewodnikiem

Na parterze można zobaczyć zbiory numizmatyczne monet znalezionych podczas prac archeologicznych na terenie Albanii, a pochodzących począwszy od IV wieku p.n.e.. Najstarsze monety są pochodzenia greckiego, rzymskiego, bizantyjskiego oraz tureckiego i są to grosze, soldino, cekiny, liry, talary.

Przez wiele lat obowiązującą w Albanii jednostką monetarną były frank albański, a od 1947 roku, reforma monetarna ustanowiła nowy lek, będący od tego czasu wyłączną jednostką monetarną. Nazwa pochodzi od imienia XV wiecznego księcia Leke Dukagjini, walczącego przeciwko imperium osmańskiemu u boku Skanderbega.

Na I piętrze znajduje się okrągłe pomieszczenie, będąca starą salą obsługi klienta. Rotunda ma średnicę 10 metrów, wysokość 8 metrów, ozdobiona jest mozaiką projektu Giuliano Rosso wykonaną w 1939 roku. Niesamowite wrażenie robi akustyka panująca w tej sali.

MIEJSCA KULTU RELIGIJNEGO

Enver Hodża sam był ateistą i wprowadził obowiązkowy ateizm państwowy, w myśl którego, miejsca kultu religijnego były wyburzane, dewastowane lub nadawana była im inna funkcja. Reżim komunistyczny od 1967 roku wprowadził całkowity zakaz wyznawania religii. Działania te doprowadziły do zamknięcia wszystkich 2169 miejsc kultu religijnego w Albanii. Przywódcy religijni wszystkich wyznań byli prześladowani, wysyłani do ciężkich robót najczęściej w rolnictwie, więzieni, torturowani i mordowani.  Od 1991 roku współczesna Albania jest świadkiem odrodzenia religijnego. Dlatego większość meczetów, kościołów i cerkwi w Tiranie i okolicy wybudowana jest w ostatnich 30-tu lat.

Islam

Według spisu ludności z 2012 roku, prawie 60 % mieszkańców Albanii wyznaje islam i co ciekawe jest to jedyny kraj w Europie, w którym muzułmanie stanowią większość społeczeństwa. Zdecydowana większość albańskich muzułmanów to sunnici, ale występują również mniejszości szyicka i bektaszycka.

Meczet Et`hem Bay

Meczet wraz z Wieżą Zegarową jest kompleksem budynków, które tworzą historyczne centrum Tirany. Budowę rozpoczęto w1794 roku, a całkowicie ukończono w 1823 roku. Po zakończeniu II Wojny Światowej meczet został uznany za zabytek kultury pierwszej kategorii i może właśnie to było przyczyną, że jest jednym z ośmiu meczetów wybudowanych przed XX wiekiem, które przetrwały dyktaturę Hodży.

Meczet o powierzchni 300 m², zbudowany została z kamieni przywiezionych ze wsi Shtish-Tufina, znajdującej się na wschód od Tirany. Jeżeli zwrócimy na to uwagę to zauważymy, że każda z fasad jest inna. Sala modlitewna ma kształt kwadratu i nakryta jest kopułą z blachy ołowianej.

Po sąsiedzku znajduje się Wieża Zegarowa, na którą można wejść po 92 metalowych schodach na niewielki balkon widokowy. Klatka schodowa zamieszkała jest przez gołębie, które bez szacunku dla turystów obficie zaznaczają swoją obecność. Wejście płatne 400 lek.

Wielki Meczet w Tiranie (Meczet Namazgâh)

jest jeszcze w trakcie budowy, a w zasadzie prac wykończeniowych na działce o powierzchni ponad 1 hektara. W stolicy jest 8 niewielkich meczetów sugerowanych do zwiedzenia oraz wiele osiedlowych miejsc modlitwy. Dlatego niezbędna jest budowa tak dużego meczetu, który po ukończeniu będzie największym na Bałkanach. Finansowanie budowy meczetu pochodzi w dużej mierze z tureckiej organizacji muzułmańskiej.

Meczet będzie miał cztery minarety, każdy o wysokości 50 metrów, a kopuła centralna będzie miała wysokość 30 metrów. Na pierwszym piętrze meczetu znajdzie się centrum kultury, centrum edukacyjne, sale konferencyjne, biblioteka, restauracje, pokoje do nauki oraz dziesięć sal do nauki religii islamskiej i Koranu oraz inne pomieszczenia. Jednorazowo w meczecie będzie mogło modlić się 5000 osób. Obok meczetu powstanie „Muzeum Koegzystencji”.

Meczet Mahmuda Agha Kokonozi

jest to meczet z czasów osmańskich zbudowany w 1750 roku i jeden z niewielu, które przetrwały komunistyczną dyktaturę. W 1967 roku Meczet Kokonozi został zamknięty i przekształcony w magazyn żywności, a później służył jako skład tytoniu. Meczet został ponownie otwarty 18 lutego 1991 roku.

Meczet Dine Hoxha

Wbudowany w 1930 roku przez Dine Hoxha, wysokiego rangą wojskowego na dworze króla Zogu I. Zamknięty w czasach ateizacji i częściowo zniszczony. W 1996 roku został zrekonstruowany i przywrócony społeczności muzułmańskiej.

Meczet Tabakeve (Meczet Garbarzy) 

niewielki meczet cechu garbarzy położony w pobliżu mostu garbarzy . Ten zabytek kultury osmańskiej, zbudowano w XVII wieku. W 1927 roku na skutek uderzenia piorunu nastąpiło zawalenie się dachu oraz części ścian. Przy udziale mieszkańców i rodzin należących do cechu garbarzy meczet został odbudowany i przywrócony do działalności w 1933 roku. W 1990 roku został odrestaurowany i dobudowano minaret.

Chanaka Derwvish Hatixhe

poświęcona kobiecie, świętej obrządku bektaszyickiego, Derwisz Hatixhe (1798-?), należącej do organizacji Florence Nightingale, która opiekowała się ludźmi podczas epidemii cholery. Po jej śmierci w pobliżu grobu założono chanakę. Budynek cudem przetrwała reżim Hodży i nadal jest odwiedzana przez ludzi różnych wyznań, zwłaszcza kobiety. Po wejściu, korytarz prowadzi obok poczerniałej od sadzy sali świec, następnie znajduje się pomieszczenie, gdzie można zobaczyć groby Hatixhe, członków jej rodziny i byłego służącego.

Katolicyzm

Katolicy stanowią około 10 % społeczeństwa i większość wyznawców tej wiary zamieszkuje północne tereny Albanii w okolicach miasta Szkodra. W centrum Tirany udało mi się znaleźć tylko dwa kościoły.

Kościół Najświętszego Serca Jezusowego

Najstarszy kościół katolicki w Tiranie, został zbudowany przez Włochów w 1939 r. Zamknięty przez reżim Hodży w 1967 roku, stał się miejscem tajemnych spotkań na modlitwę oraz kryjówką dla osób represjonowanych. Ponownie otwarty w 1990 roku dzięki Programowi Pomoc Kościołowi w Potrzebie. W 1991 roku Matka Teresa złożyła wizytę w kościele, który kiedyś były jej szkołą podstawową i znajdował się niedaleko ulicy, przy której mieszkała. Do nawy kościoła dobudowywana jest dzwonnica oraz skrzydło z przeznaczeniem na cele misyjne, edukacyjne i pomocy humanitarnej.

Katedra świętego Pawła

Obecnie największa i najnowocześniejsza świątynia  katolicka w Albanii, wybudowana w latach 2000-2001. Budynek zbudowany przy użyciu połączonych kształtów trójkąta i koła, symbolizujących odpowiednio Świętą Trójcę i Wieczność Boga. Wnętrze bardzo proste, wręcz ascetyczne. Papież Jan Paweł II podczas wizyty w Albanii w 1993 położył kamień węgielny pod budowę kościoła. Na jednym z witraży przedstawiona jest postać Jana Pawła II. Na ścianie po lewej stronie jest sporych rozmiarów portret Matki Teresy wykonany z muszelek. Katedra została otwarta 26 stycznia 2002 roku.

Prawosławie

Odradzający się w 1991 Albański Kościół Prawosławny nie mógł zachować pełnej autokefalii z uwagi na brak osób, które zgodnie z prawem kanonicznym mogłyby pokierować wspólnotą. W tej sytuacji inicjatywę przejął Patriarcha Ekumeniczny, który skierował do Albanii duchownego greckiego, biskupa Anastasioza, który  od 1992 roku zajął się odbudową struktur kościelnych. Przyjmuje się, że 6% społeczeństwa jest prawosławna.

Cerkiew Zwiastowania Najświętszej Marii Panny

zbudowana w 1964 roku, została zamknięta trzy lata później po rozpoczęciu krucjaty antyreligijnej przez Envera Hodżę. Budynek  następnie był używany przez klub sportowy, aż do 1990 roku, kiedy został przywrócony do pierwotnego użytku. Cerkiew Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, która nie jest już główną świątynią prawosławną w mieście, obecnie wykorzystywana przede wszystkim jako miejsce chrztu niemowląt.

Katedra Zmartwychwstania Pańskiego

uważana jest za jedną z największych cerkwi prawosławnych na Bałkanach. Oficjalnie została otwarta w 2012 roku, aby uczcić dwudziestą rocznicę odrodzenia się albańskiego kościoła prawosławnego i wyboru arcybiskupa Albanii. W skład kompleksu oprócz katedry wchodzą  kaplica Narodzenia Pańskiego, dzwonnica, siedziba Świętego Synodu, dom kultury, biblioteka, dwie inne kaplice oraz małe muzeum. 

Kopuła katedry ma wysokość 32 m. Dzwonnica zaprojektowana przez samego arcybiskupa ma wysokość 46 metrów i przedstawia cztery świece paschalne symbolizujące czterech Ewangelistów, którzy głosili Zmartwychwstanie Jezusa. 

Albania, to kraj otwierający się na turystykę. W pobliżu Hotelu Opera w okolicy placu Skanderbega znajduje się punkt informacji turystycznej, w którym można otrzymać dobrą mapę miasta oraz różne, tematyczne informatory o najciekawszych miejscach w Tiranie. Na przykład na podstawie takiego informatora przeszłam trasę po miejscach kultu religijnego. W przewodniku po Albanii nie wszystkie te miejsca są opisane. Dostępne są informatory o trasach po muzeach czy ciekawych obiektach architektury. Obsługa bardzo miła i kompetentna. Warto wstąpić. Oznakowanie tego punktu informacji nie jest zbyt czytelne, więc trzeba uważać, żeby nie przegapić wejścia.

Nie byłam w Galerii Narodowej ponieważ jest czasowo zamknięta. Również nie byłam w Muzeum Archeologicznym, które znajduje się na obrzeżach miasta i zabrakło mi czasu. O prywatnym Muzeum Rodziny Mezuraj, zawierającym zbiory rzeźby i malarstwa dowiedziałam się po powrocie. Do archeologicznego stanowiska mozaik nie wybrałam się świadomie, czytając różne wpisy o tym, że nie są wyeksponowane i trudno dostępne dla turystów.

Dziękuję, że jesteś ze mną :).

Mam nadzieję, że zainteresował Cię mój wpis.

Czy chcesz zadać jakieś pytanie? Może napisać coś miłego? A może masz jakieś uwagi do tekstu ?

Śmiało, poniżej możesz to zrobić!

Jeśli podobał Ci się ten wpis, możesz udostępnić go znajomym. 

Dziękuję

Ola

Zapraszam do obserwowania mojej strony na Facebooku, dzięki której możesz być na bieżąco z moimi wpisami z kolejnych podróży.

www.facebook.com/seniorturysta1