BUŁGARIA – Sofia – miejsca kultu religijnego

marzec 2023 r.

Bułgaria przyjęła chrześcijaństwo jako religię narodową w 865 roku. Obecnie dominującym wyznaniem jest Bułgarski Kościół Prawosławny. Znaczną grupę wyznaniową stanowią Turcy i ich potomków mieszkających w Bułgarii. Katolicyzm to zaledwie około 50 000 tysięcy wiernych z czego większość mieszka w Płowdiw i wsiach na północy kraju.

W niektórych cerkwiach można robić zdjęcia do woli, oczywiście poza czasem Boskiej Liturgii (mszy). W innych robienie zdjęć jest całkowicie zabronione, a w jeszcze innych należy wnieść dodatkową opłatę, niezależnie czy robimy zdjęcia komórką czy profesjonalnym aparatem fotograficznym.

PRAWOSŁAWIE -79% społeczeństwa

Sobór Świętego Aleksandra Newskiego

Główna świątynia patriarchy Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew wybudowana w latach 1888-1905 z dobrowolnych datków społeczeństwa, jako podziękowanie dla cara Aleksandra II, dzięki któremu Bułgaria uzyskała niepodległość w 1878 roku. Monumentalny budynek ze złotymi i zielonymi kopułami jest największą świątynią w Stolicy i widoczną z daleka. Niewątpliwie najbardziej okazała budowla sakralna w Sofii. Wewnątrz liczne malowidła na ścianach. Uwagę zwraca zadaszony tron biskupa oraz po sąsiedzku również zadaszony tron królewski. Wewnętrzna, ogromna przestrzeń, piękny, złoty ikonostas z licznymi ikonami oraz okazałe, marmurowe podłogi sprawiają, że czujemy powagę miejsca, w którym się znajdujemy.

Cerkiew Świętej Mądrości Bożej w Sofii (Cerkiew Świętej Zofii)

Pierwszy kościół katolicki wybudowany był w tym miejscu IV wieku. W średniowieczu mieściła się tu siedziba biskupa i z tego względu kościołowi nadano rangę katedry. Po podboju tureckim na Bułgarię dobudowano minaret, a świątynię przekształcono w meczet. Taki stan trwał przez kilka wieków. Po uzyskaniu niepodległości zniszczony budynek został zamieniony w remizę strażacką. Dopiero w latach 20-tych XX wieku przystąpiono do odbudowy i zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym przeznaczenie na prawosławną cerkiew. Nie została przywrócona funkcja katedralna, którą w międzyczasie przejął Sobór Świętego Aleksandra Newskiego. Na zewnętrznej ścianie jest Grób Nieznanego Żołnierza.

W podziemiach znajduje się ponad 50 grobowców pochodzących z III i IV wieku oraz fragmenty mozaiki z VI wieku, która stanowiła podłogę w pierwszym kościółku wybudowanym w tym miejscu.

Cerkiew Świętego Jerzego

Wybudowana z czerwonej cegły w IV wieku w formie rotundy znajduje się w podwórku między Hotelem Sheraton a budynkami rządowymi. Niewielka cerkiew uważana jest za najstarszy budynek znajdującym się w Sofii. Wewnątrz na ścianach oraz na kopule zachowały się freski z XII-XIV wieku. Sama cerkiew stanowi część większego kompleksu zabudowań rzymskich, których pozostałości możemy zobaczyć wokół świątyni.

Cerkiew Bojańska (Cerkiew Św. Św. Mikołaja i Pantelejmona)

Świątynia znajduję się na obrzeżach Sofii. Można dojechać komunikacją miejską (autobusem 64 lub 107), albo wybierając się na jednodniową wycieczkę do Rylskiego Monastyru, która w programie ma przystanek przy cerkwi bojańskiej. Niewielka kaplica jest bogato ozdobiona freskami pochodzącymi z XI-XII wieku i późniejszymi. Sam budynek składa się z trzech budynków dobudowywanych w różnych okresach i tworzą jedną całość. Wewnątrz ze względu na specjalne warunki termiczne zabezpieczające freski nie można przebywać dłużej niż 10 minut. Cerkiew otoczona jest parkiem, w którym znajdują się amerykańskie sekwoje. Przy południowej ścianie cerkwi znajduje się grób carycy Eleonory.

Cerkiew Świętej Niedzieli

Nazwa cerkwi związana jest ze Świętą Niedzielą, męczennicą żyjącą w III wieku, w Polsce znanej jako Święta Dominika z Nikomedii. Początki cerkwi sięgają X wieku. W ciągu kolejnych 1000 lat ulegała różnym przebudowom, spaleniom oraz zniszczeniom na skutek najazdów i trzęsień ziemi. W 1901 roku ukończono odbudowę i rekonstrukcję świątyni. W 1925 roku działacz komunistyczny, chcąc dokonać zamachu na cara Borysa II, zdetonował podczas mszy bombę. Car do cerkwi się spóźnił, więc nic mu się nie stało, natomiast wewnątrz zginęło 150 osób i znacznemu uszkodzeniu uległ budynek. Kolejna odbudowa zakończyła się w 1933 roku.

Cerkiew Świętych Siedmoczislenników

Meczet wybudowany w 1528 roku przez sułtana Sulejmana Wielkiego. Po wyzwoleniu Bułgarii meczet został pozbawiony funkcji sakralnych i wykorzystywany był jako magazyn wojskowy, a następnie areszt. Na początku XX wieku podjęto decyzję o przeznaczeniu niszczejących zabudowań na cerkiew prawosławną. W 1903 roku świątynia została poświęcona Świętym Siedmoczislennikom – grupie siedmiu świętych katolickich i prawosławnych, do której oprócz Cyryla i Metodego należeli ich uczniowie. Wszyscy oni przyczynili się do nawrócenia chana Borysa I Michała, który przyjął chrzest w 864 roku i stał się pierwszym chrześcijańskim władcą Bułgarii.

Cerkiew Świętego Mikołaja Nowego Sofijskiego

Święty Mikołaj Nowy, chrześcijański święty, który żył w XVI wieku w Bułgarii. Święty Mikołaj został zamordowany przez mieszczan w obronie wiary i dlatego jest uznany za męczennika. W 1900 wybudowano duży kościół w miejscu śmierci świętego, aczkolwiek jego grób znajduje się kilka ulic dalej.

Cerkiew Cyryla i Metodego

Jeden z pierwszych kościołów zbudowanych w Sofii po wyzwoleniu z niewoli tureckiej. Świątynia odgrywała bardzo ważną rolę w duchowej edukacji i misji Kościoła w ciężkich latach odradzania się narodu bułgarskiego po długich latach dominacji islamu.

Cerkiew Mikołaja Cudotwórcy

Cerkiew zbudowana w XIII wieku jako mały rodzinna. Kościół powstał na ruinach zespołu pałacowego z okresy Cesarstwa Rzymskiego, którego pozostałości można zobaczyć w przyziemnych ścianach świątyni.

Cerkiew Świętej Paraskewy

Jest trzecią co do wielkości cerkwią w Sofii. Wciśnięty między wąskie uliczki jest prawie niezauważalny i trudno do niego trafić. Świątynia wybudowana w 1930 roku w charakterystycznym stylu architektury bałkańskich cerkwi.

Cerkiew Świętego Piotra Siodlarzy (Cerkiew Świętego Pietki)

Niewielki jednonawowy kościół, częściowo zagłębiony w ziemię, znajduje się przy stacji metra Serdika w sąsiedztwie biura informacji turystycznej. Do wnętrza wchodzi się po wąskich schodkach. Święty Pietka był średniowiecznym patronem rymarzy.

Cerkiew Świętej Pietki Stary

Przy ulicy Koloyan zupełnie nie widoczna z ulicy, w podwórku znajduje się niewielka cerkiew Świętej Pietki Tarnovskiej. Przyjmuje się, że świątynia powstała na początku XIII wieku. W kościele znajdują się relikwia Świętej Pietki oraz Świętego Krzyża.

Ortodoksyjny Rumuński Kościół Prawosławny

Kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy znajduje się w centrum Sofii. Niewielka świątynia wybudowana została na początku XX wieku dla społeczności rumuńskiej. W czasie II Wojny Światowej podczas bombardowania miasta zniszczeniu uległy kopuły.

Rosyjski kościół Świętego Mikołaja Cudotwórcy

Kościół wybudowany na początku XX wieku jako oficjalna cerkiew ambasady rosyjskiej oraz społeczności rosyjskiej mieszkającej w Sofii. Zgodnie z tradycją kościołów dyplomatycznych patronem świątyni został car panujący w Rosji w tamtym czasie. Z boku kościoła jest wejście do grobowca Świętego Arcybiskupa Serafina, który zmarł w 1950 roku. Krypta jest licznie odwiedzana przez wiernych, którzy przy stolikach na karteczkach wypisują prośby o spełnienie ich próśb, a następnie pozostawiają przy grobie Arcybiskupa.

Fasada kościoła niedawno została odnowiona i pomalowana na kolor niebieski, a kopuły ponownie pozłocone.

ISLAM – 12% społeczeństwa

Meczet Bania Baszi Dżamija

W czasach rzymskich w tym miejscu wypływały gorące źródła, które stały się podstawą budowy w tym miejscu publicznych łaźni. Aż do początków XX wieku mieszkańcy miasta korzystali z łaźni tureckich tak zwanych hammanów. W 1913 roku wybudowano nowe publiczne mineralne łaźnie, w których obecnie znajduje się Muzeum Historii Sofii. Natomiast na terenie starej łaźni został wybudowany meczet Bania Baszi, jedyny działający do dzisiaj w Bułgarii i jeden z najstarszych meczetów w Europie.

Bania Baszi oznacza wiele kąpieli, dlatego meczet nazywany jest meczetem kąpielowym.

KATOLICYZM – 1% społeczeństwa

Katedra Świętego Józefa

położona w samym centrum, nieopodal stacji metra Serdica, jest jedynym kościołem katolickim w stolicy Bułgarii. Kamień węgielny pod budowę kościoła położył Jan Paweł II w 2002 roku podczas swojej pielgrzymki do tego kraju. Kościół otwarto w 2006 roku. Wnętrze bardzo skromne, wręcz ascetyczne z Jezusem na krzyżu górującym na ołtarzem. W każdą niedzielę o godzinie 9 odprawiana jest mszę w języku polskim. Przy wejściu znajdują się wydrukowane modlitwy i intencje na najbliższą mszę po polsku.

JUDAIZM -0,03% społeczeństwa

Synagoga

Pomimo że synagoga jest udostępniona dla turystów, to wejście do niej nie jest wcale takie proste. Na początek dwóch ochroniarzy stojących przed wejściem żąda okazania dowodu tożsamości. Następnie trzeba chwilę poczekać, aż zostanie podłączona do prądu i zacznie działać bramka, przez którą należy przejść, kolejny etap to dokładna kontrola torebki i wreszcie można wejść do największej synagogi na Bałkanach. Ciekawostką jest największy w Bułgarii żyrandol ważący 2 tony.